Patrick Janssens, de snel-Belg-wet en algemeen stemrecht

Pierre-Yves Lambert 1 mei 2001

Volgens de pers heeft Patrick Janssens tijdens de persconferentie voor de publicatie van zijn boek een minder soepel aanpak van nationaliteitsaanwerving in ruil voor migrantenstemrecht voorgesteld. Zo schijnt hij door CVP-VLD-VU-VB anti-"snel-Belg-wet" obsessies besmet te zijn geworden. In de werkelijkheid zijn er tot nu toe meestal zware vertragingsproblemen omtrent de nieuwe procedure geweest, echter sinds het begin van de wetstoepassing op 2 mei 2000, en zeer weinig of geen "gevaarlijke" side effects waarvan rechtse partijen (en Tastenoye-klonen in de pers) zoveel schrik hebben - of alsof doen.

De "Georgiërs-zaak" was maar een banale gerechtelijke zaak, iets die met een corrupte ambtenaar te maken heeft, helemaal niet met een "lakse wetgeving". In vergelijking, zou de recente VHM-controledienst-zaak een wijziging van de wetgeving over sociale woningen moeten veroorzaken of een sanering van de VHM-instelling ?

De Parketten en de Staatsveiligheid hebben wel genoeg tijd om hun (niet altijd wijze) adviezen te geven, maar veel magistraten en functionarissen, op het gemeentelijk vlak inbegrepen (ook waar linkse partijen sinds jaren in de gemeentecoalities zijn), drukken hun oppositie aan de nieuwe wetgeving uit door alles te doen om de verscheidene stappen van de procedure te vertragen, zoals het geval was vóór de gemeentelijke verkiezingen om duizenden potentiële kiezers weg te houden. Er werd zelf vastgesteld dat soms verkeerde inlichtingen door gemeentelijke functionarissen aan would-be Belgen werden gegeven, als gevolg van hun onbekwaamheid maar ook soms wegens pure xenofobie ("anders zullen we straks een Marokkaanse burgemeester hebben met al die nieuwe Belgen").

Tegelijkertijd blijft de naturalisatiecommissie van de Kamer sinds jaren een uitstekende bron voor cliëntelistische praktijken. Hier in de Brusselse gemeenten zijn er talrijke mensen die door PS-verkozenen interventies aan haar PS-voorzitter Eerdekens vragen. Of het echt werkt ben ik er helemaal niet zeker van, in enkele gevallen heeft hij zijn rol of de vordering van het dossier veel overdreven, maar hij schijnt voor veel allochtonen een soort allemachtige potentaat te zijn die de enige is die kan hen helpen om Belg te worden. Naturalisatie, zoals hij graag zegt, is inderdaad een "gunst", geen recht...

Als er een procedurewijziging echt moet tussenkomen, die moet meestal zowel de cliëntelistische praktijken als de vertragingsmethodes streng bestraffen, en gerechtelijke vervolgingen tegen overtredende parlementsleden, magistraten en functionarissen voorzien. Maar zou het wel daarvoor nodig zijn de wet te veranderen ? Volstaat het niet de wet eindelijk op een ernstige wijze toe te passen en het reglement van de naturalisatiecommissie te veranderen ?

Integendeel spreekt niemand over het probleem van de Straatsburgsconventie van 1963, door België in 1991 geratificeerd, die voor honderdduizenden EU-ingezetenen als gevolg heeft dat ze hun oorspronkelijke nationaliteit zouden moeten verliezen om Belg te worden.

Vreemd genoeg - of niet ? - vond de laattijdige Belgische ratificatie plaats juist toen Italië haar wet veranderde om haar emigranten het behoud van hun nationaliteit te garanderen in het geval dat ze de nationaliteit van hun verblijfsland namen. Zou het niet verstandiger zijn, zoals in de Centro-Amerikaanse Unie, elk burger van een lidstaat die in een andere lidstaat gaat zich vestigen de mogelijkheid te geven de dubbele nationaliteit na enkele jaren te vragen, om te vermijden dat langdurige stemloze minderheden zich zouden vormen, zoals precies nu het geval in België is ?

Want de EU-ingezetenen in België zijn meestal mensen die hier sinds decennias wonen, voormalige mijn- en metaalarbeiders en hun kinderen, helemaal geen "Eurocraten" die maar voor drie of vijf jaar in en rond Brussel zich vestigen. En die zijn nu een erg gedepolitiseerde minderheid geworden, die bv. in 2000 voor 90% koos zich niet voor de gemeentelijke verkiezingen in te schrijven, maar die ook niet langer voor Italiaanse, Spaanse, Portugese of Franse verkiezingen gaat stemmen, zij het nationale of "diasporische" ("Conseil Supérieur des Français de l'Etranger", "Comitati degli Italiani all'Estero" enz.) verkiezingen.

Nu dat de nationaliteitswetgeving de opportuniteit geeft om de Belgische nationaliteit gemakkelijk te verwerven aan niet-EU ingezetenen, die zich toch van hun oorspronkelijke nationaliteit niet mogen ontdoen wegens de bv. Marokkaanse of Turkse wetgeving, om het even wat ze écht willen, , wordt er tijd dat er over ALLE niet-Belgen zou worden gedacht, dat de Straatsburgsconventie zou worden afgeschaft en dat bilaterale verdragen omtrent dubbele nationaliteit bv. met Spanje zouden zijn gesloten.

Dit zou eveneens voor Belgen in het buitenland gelden, want het is inderdaad ook niet aanvaardbaar dat die hun nationaliteit niet mogen houden als ze Spaans, Frans, Canadees of Australiaans worden, maar wél als ze Israëlisch worden want het - voor Joden - automatisch gaat na een bepaalde verblijfstermijn en dus geen wilsakte impliceert.

Wat het stemrecht voor niet-Belgen betreft, zou men misschien een ietswat bredere geestopening moeten tonen en zich niet alleen maar op de wetgevende terrein plaatsen. Waarom waren er zo weinig EU-onderdanen die zich op de kiezerslijsten voor de gemeente- en districtsverkiezingen inschreven en waarom zijn er nog zoveel niet-EU onderdanen die de kans niet hebben gegrepen om Belg te worden sinds het intreden van de nieuwe "snel-Belg"-wet een jaar geleden ?

De Belgische politici schijnen zich eventjes teveel aan de stemplicht te hebben aangewend, en hebben dus blijkbaar niet opgemerkt dat de normale mens zich niet langer automatisch door verkiezingen betrokken voelt. Eigenlijk, zoals minister Duquesne ooit aan een parlementaire vraag over de lage niveau EU-inschrijvingen op de kiezerslijsten antwoordde, wie weet hoeveel Belgen nog zouden gaan stemmen indien automatische inschrijving en stemplicht zouden worden afgeschaft ? Waarom zou het zo verschillend zijn voor mensen die nooit de kans hebben gehad om ooit te kunnen stemmen ? Bewustwording is geen spontane verschijnsel, en zelforganisaties of "Arab Panthers" zijn nog niet invloedrijk genoeg om onze allochtone medeburgers te overtuigen Belg te worden of voor stemrecht te ijveren.

In 2001 en 2002 zullen er normaal gezien geen verkiezingen plaatsvinden, deze twee jaren zouden dus wel kunnen worden gebruikt om vooruit te gaan met een echte politieke integratie van EU- en niet-EU-allochtonen, en niet alleen maar door jachten op "ethnische stemmen" te organiseren zoals iedereen in 1999 en 2000 in Brussel kon vaststellen. Dit zou een goeie oefening van basisdemocratie zijn voor bv. lokale partijafdelingen, met de steun van de arrondissementele en nationale partijinstellingen, zoals het al zeventien jaar geleden in Nederland gebeurde met de "Toegangelijker maken van de PvdA voor de migranten" campagne. Tenminste zullen deze afdelingen niet langer alleen maar als clientelismeloketten of als afficheplakkersreserves dienen en algemene democratie zal ervan niet slechter worden.

Pierre-Yves Lambert (pyl.lambert@skynet.be)

Zie ook artikelen over stemrecht en andere tema's in verband ermee:

Kif-Kif (VL)

Stemrecht voor Migranten (VL-NL)

Nederlandse inleidingspagina van deze site

autres articles sur le droit de vote en Belgique

SUFFRAGE UNIVERSEL - UNIVERSAL SUFFRAGE
citoyenneté, démocratie, ethnicité, nationalité -  citizenship, democracy, ethnicity, nationality